Απόστολος Τσολιάς, "Παιδεία και Εξουσία: Αρχιτεκτονικοί και αστικοί αντικατοπτρισμοί από το Διαφωτισμό μέχρι και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ευρώπη", Ερευνητική Εργασία, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης, Χανιά, Ελλάς, 2023
https://doi.org/10.26233/heallink.tuc.97611
Η παιδεία και η εξουσία από αρχαιοτάτων χρόνων διατηρούσαν μια ισχυρή σχέση αλληλεπίδρασης μεταξύ τους. Ο Διαφωτισμός έφερε καταλυτικές ανακατατάξεις στον Ευρωπαϊκό χώρο, οι οποίες καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό το σύγχρονο Δυτικό Πολιτισμό. Η επιστήμη εδραιώθηκε ως πολιτική πράξη. Αμφισβητώντας τη θρησκευτική εξουσία και την εκάστοτε μοναρχία, έφερε τον άνθρωπο στο επίκεντρο. Παράλληλα όμως, έγινε και ένα ισχυρό εργαλείο για το κράτος. Στην παρούσα ερευνητική γίνονται αντικείμενο μελέτης χώροι παιδείας – βιβλιοθήκες, ακαδημαϊκά ιδρύματα και μουσεία – σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις από τι αρχές του 19ου αιώνα μέχρι και την εκπνοή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αποσκοπώντας στη διερεύνηση του ρόλου του πολιτεύματος στο σχεδιασμό των κτιρίων μόρφωσης, επιλέχθηκαν ευρήματα από δύο ετερώνυμες μορφές διακυβέρνησης, του Κοινοβουλευτισμού και του Απολυταρχισμού. Συγκεκριμένα, ως εκπρόσωποι του Κοινοβουλευτισμού επιλέχθηκαν η Bibliothèque Sainte – Geneviève, το Νέο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, η Εθνική Βιβλιοθήκη, η Ακαδημία, το Αρχαιολογικό Μουσείο και το κτίριο του Bauhaus, ενώ ως εκπρόσωποι του Απολυταρχισμού η επέκταση του Λούβρου κατά το 19ο αιώνα, το Altesmuseum, η Bauakademie, ο Οίκος Γερμανικής Τέχνης, το Κρατικό Πανεπιστήμιο Μόσχας, η Κρατική Βιβλιοθήκη του Λένιν, ο επανασχεδιασμός και η επέκταση του Πανεπιστημίου Sapienza και το Μουσείο Ρωμαϊκού Πολιτισμού.Εν κατακλείδι, μέσα από την παρούσα μελέτη επισημαίνονται εκείνα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία που εκφράζουν χωρικά τη γνώση, αλλά και που την καθιστούν πολιτικό φερέφωνο επιδρώντας στον τρόπο επικοινωνίας με τον άνθρωπο. Παράλληλα, θα φανερωθεί η θέση της γνώσης στον αστικό ιστό αλλά και το θρησκευτικό στοιχείο ως κοινός παρονομαστής στο χωρικό βίωμα.