Το έργο με τίτλο Σεισμική τρωτότητα και βέλτιστη αντιμετώπιση της σεισμικής διακινδύνευσης δεξαμενών αποθήκευσης υδρογονανθράκων από τον/τους δημιουργό/ούς Tsipianitis Alexandros διατίθεται με την άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού 4.0 Διεθνές
Βιβλιογραφική Αναφορά
Αλέξανδρος Τσιπιανίτης, "Σεισμική τρωτότητα και βέλτιστη αντιμετώπιση της σεισμικής διακινδύνευσης δεξαμενών αποθήκευσης υδρογονανθράκων", Διδακτορική Διατριβή, Σχολή Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης, Χανιά, Ελλάς, 2022
https://doi.org/10.26233/heallink.tuc.92340
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται προοδευτική αύξηση της χρήσης δεξαμενών μεγάλης κλίμακας για την αποθήκευση διαφόρων υγρών. Μεγάλες δεξαμενές ορθογωνικής και κυλινδρικής διατομής από σκυρόδεμα ή χάλυβα κατασκευάζονται για την αποθήκευση νερού, χημικών και καυσίμων. Γενικά, υπάρχει μεγάλη ποικιλία στους τύπους των δεξαμενών ανάλογα με το περιεχόμενο, το υλικό κατασκευής τους, το σχήμα, το στατικό τους σύστημα και τη θέση τους σε σχέση με το έδαφος (υπόγειες, επίγειες, υπερυψωμένες). Από την άλλη πλευρά, αρκετές από αυτές τις δεξαμενές κατασκευάζονται σε περιοχές που χαρακτηρίζονται από υψηλή σεισμικότητα, όπως για παράδειγμα οι δεξαμενές υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα. Διάφορα καταγεγραμμένα περιστατικά από σεισμούς σε διάφορες χώρες αποδεικνύουν ότι η αστοχία τέτοιων σημαντικών έργων υποδομής μπορεί να προκαλέσει διαρροές, εκρήξεις, πυρκαγιές, κ.α. Για την αποφυγή σοβαρών περιβαλλοντικών και οικονομικών επιπτώσεων, είναι αναγκαίος ο βέλτιστος αντισεισμικός σχεδιασμός τους, αφού η εύρυθμη λειτουργία τους είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον. Επίσης, πρέπει να τονισθεί ότι αυτές οι μεγάλες δεξαμενές, λόγω του σημαντικού ρόλου που έχουν στην εξυπηρέτηση βασικών αναγκών, είναι απαραίτητο να παραμένουν λειτουργικές ακόμα και μετά από έναν ισχυρό σεισμό.Οι κυλινδρικές μεταλλικές δεξαμενές χρησιμοποιούνται ευρέως για την αποθήκευση πετρελαίου και υγροποιημένου φυσικού αέριου. Κατά τη διάρκεια ενός σεισμού, οι δεξαμενές παρουσιάζουν μια διαφορετική συμπεριφορά σε σχέση με τις συμβατικές (π.χ., κτιριακές) κατασκευές, εξαιτίας της δομής τους, της δυναμικής αλληλεπίδρασης με το υγρό περιεχόμενο τους, αλλά και τον τρόπο θεμελίωσης τους. Κατά τη διάρκεια ενός σεισμού οι δεξαμενές υπόκεινται σε αδρανειακά σεισμικά φορτία και υδροδυναμικές πιέσεις. Φαινόμενα λυγισμού των τοιχωμάτων (τύπου "elephant-foot" και "diamond-shape"), καθώς και αστοχία της οροφής λόγω φαινομένων κυματισμού (sloshing), αποτελούν τις πιο διαδεδομένες μορφές αστοχίας τους. Επίσης, κινηματικού τύπου καταπονήσεις (π.χ., εξαιτίας ρευστοποίησης σε παράκτιες θέσεις) μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα τόσο σε δεξαμενές όσο και άλλες παρακείμενες εγκαταστάσεις συμπίεσης, υγροποίησης, κ.α. Τα τελευταία χρόνια έχουν διατυπωθεί διάφοροι κανονισμοί για τον αντισεισμικό σχεδιασμό δεξαμενών αποθήκευσης υγρών (όπως είναι για παράδειγμα ο Eurocode 8 στην Ευρώπη, ο IITK-GSDMA στην Ινδία, ο API-650 στις ΗΠΑ, κ.α.). Ο βασικός στόχος των εν λόγω κανονισμών -υπό το πρίσμα του σύγχρονου αντισεισμικού σχεδιασμού με βάση την επιτελεστικότητα ενός έργου για διάφορα σεισμικά σενάρια- είναι η αποφυγή ακραίων καταστάσεων αστοχιών. Αυτό ισχύει ακόμα και για σπάνια σεισμικά γεγονότα εξαιτίας των πολύ δυσμενών συνεπειών που θα προκληθούν στον ανθρώπινο πληθυσμό και στο περιβάλλον από την αστοχία τέτοιων τεχνικών έργων υποδομής τόσο μεγάλης σπουδαιότητας και επικινδυνότητας. Στο πλαίσιο των μέτρων αντιμετώπισης των σεισμικών γεωκινδύνων στις δεξαμενές πολλές φορές χρησιμοποιούνται διάφορα σχετικά απλά μέτρα για την αποφυγή φαινομένων λυγισμού (αύξηση του πάχους, περιμετρικοί δακτύλιοι δυσκαμψίας, κ.α.), αλλά και συστήματα σεισμικής μόνωσης μεταξύ της ανωδομής και της θεμελίωσης. Γενικά, ο τύπος της θεμελίωσης (επιφανειακή ή βαθιά με πασσάλους) μίας δεξαμενής εξαρτάται από πολλές παραμέτρους (τα χαρακτηριστικά του υπεδάφους, τα φορτία, την τοπογραφία στη θέση κατασκευής της, τη χρήση αγκυρώσεων για υπερυψωμένες δεξαμενές, κ.α.). Σε κάθε περίπτωση οι καθιζήσεις (ολικές και διαφορικές) θα πρέπει να είναι περιορισμένες για να μη δημιουργήσουν προβλήματα στις δεξαμενές. Αρκετοί ερευνητές έχουν μελετήσει τη σεισμική συμπεριφορά δεξαμενών υγρών αποθήκευσης, διερευνώντας την υδροδυναμική αλληλεπίδραση ρευστού-κατασκευής θεωρώντας τις ως πακτωμένες στη βάση τους, το οποίο μπορεί να είναι μία πολύ απλουστευτική παραδοχή αφού δεν λαμβάνει υπόψη την επίδραση της δυναμικής αλληλεπίδρασης με το έδαφος. Εν γένει, η ρεαλιστική και αξιόπιστη αποτίμηση της σεισμικής τρωτότητας και η βέλτιστη αντιμετώπιση της σεισμικής διακινδύνευσης τέτοιων κρίσιμων τεχνικών έργων αποτελεί επίκαιρο, αλλά και στρατηγικής σημασίας ζήτημα επιστημονικού και πρακτικού ενδιαφέροντος. Για τον λόγο αυτόν, η ερευνητική προσπάθεια σε αυτό το πεδίο βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη. Στην παρούσα διδακτορική έρευνα -μετά από μια εκτενή βιβλιογραφική διερεύνηση για την καλύτερη κατανόηση του προβλήματος- αναπτύχθηκαν αποτελεσματικά υπολογιστικά εργαλεία για τη ρεαλισ