Στυλιανή Ματθαίου, "Παθητικά συστήματα στην ισλαμική κουλτούρα - Εξετάζοντας την περίπτωση του Mashrabiya", Ερευνητική Εργασία, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης, Χανιά, Ελλάς, 2020
https://doi.org/10.26233/heallink.tuc.85995
Οι κοινωνικές και κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην Ανατολή, αποτέλεσαν αίτια για την εφεύρεση του παθητικού συστήματος σκίασης που ονομάζεται “mashrabiya”. Ο κοινωνικός και περιβαλλοντικός ρόλος των δαντελωτών mashrabiyas, παραμένει μέχρι και σήμερα μια σημαντική παραδοσιακή πτυχή τηςαρχιτεκτονικής, τόσο της Μέσης Ανατολής όσο και των ευρύτερων περιοχών. Παρ’ όλα αυτά, με την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής, των κοινωνικών εθίμων, αναγκών και το υψηλό κόστος βιομηχανοποίησης των υλικών και τεχνικών των χειροποίητων mashrabiyas, τα ισλαμικά κτίρια έχουν χάσει πλέον ή αλλοιώσει αυτό τοιδιαίτερο χαρακτηριστικό, από τις προσόψεις τους. Αυτή η ερευνητική εργασία αναλύει την κοινωνική,ιστορική, καλλιτεχνική και περιβαλλοντική πτυχή του mashrabiya, εξετάζει τις διάφορες τυπολογίες του και υποστηρίζει ότι, το πολυχρηστικό αυτό αρχιτεκτονικό στοιχείο επηρεάστηκε από την πρωταρχικήτεχνική της κλωστοϋφαντουργίας σύμφωνα με την θεωρία του Gottfried Semper. Επιπλέον, μελετώνται οι τρόποι με τους οποίους οι διάφορες τεχνικές, μορφές και σχεδιαστικές μέθοδοι επηρεάζουν τις πέντε βασικές λειτουργίες του mashrabiya σύμφωνα με τον Hassan Fathy. Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί και με ποιον τρόπο, αυτό το παραδοσιακό αρχιτεκτονικό στοιχείο, για επίλυση περιβαλλοντικών και σχεδιαστικών προβλημάτων στη σημερινή ευρύτερη αρχιτεκτονική, πέραν της ισλαμικής;