Νίκη Κουτέλα, "Έκπλυση μετάλλων από προϊόντα καπνού στο νερό", Μεταπτυχιακή Διατριβή, Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης, Χανιά, Ελλάς, 2020
https://doi.org/10.26233/heallink.tuc.84336
Τα υπολείμματα των τσιγάρων (αποτσίγαρα) αποτελούν τα πιο ευρέως διαδεδομένα απόβλητα της σημερινής εποχής. Πολύ συχνά βρίσκονται πεταμένα σε παραλίες, πεζοδρόμια, δρόμους, πάρκα προκαλώντας σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις λόγω των ανόργανων και οργανικών ρύπων που περιέχονται σε αυτά. Στους υδάτινους αποδέκτες εισέρχονται μέσω των φρεατίων υδροσυλλογής δημιουργώντας ρύπανση και προβλήματα στους οργανισμούς και μικροοργανισμούς του εκάστοτε υδάτινου αποδέκτη. Η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία εξετάζει ποιοτικά και ποσοτικά ανόργανους ρύπους (Al, As, Ba, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Se και Zn) που υπάρχουν σε χρησιμοποιημένα και μη προϊόντα καπνού. Τα είδη που εξετάστηκαν ήταν συμβατικά τσιγάρα (conventional cigarettes, CC) και προϊόντα καπνού που θερμαίνονται χωρίς να καίγονται (tobacco sticks) σε δύο εκδοχές, με αλουμίνιο (TS_Al) και χωρίς (TS). Για τα χρησιμοποιημένα προϊόντα καπνού χρησιμοποιήθηκε μηχανή καπνίσματος που ήταν ρυθμισμένη, ανάλογα με το δείγμα, σε τυποποιημένο πρωτόκολλο. Για την ανίχνευση και ποσοτικοποίηση των μετάλλων χρησιμοποιήθηκε σύστημα ICP-MS. Σε πρώτο στάδιο μελετήθηκε η βιοδιαθέσιμη συγκέντρωση μετάλλων σε υπερκάθαρο νερό από χρησιμοποιημένα και μη προϊόντα καπνού για διάφορες χρονικές περιόδους. Από τα αποτελέσματα αυτά προέκυψε ότι η συγκέντρωση στα περισσότερα μέταλλα μετά από χρονικό διάστημα έκπλυσης μίας ημέρας ήταν κοντά στην ισορροπία. Εξαίρεση αποτελούν τα As, Hg που ήταν κάτω από το όριο ανίχνευσης της μεθόδου, τα Cd και Pb που ανιχνεύτηκαν σε κάποια δείγματα, το Ba του οποίου η συγκέντρωση αυξανόταν με την πάροδο του χρόνου και τέλος το Cu που η συγκέντρωσή του μειώνονταν με την πάροδο του χρόνου. Από την ανάλυση των πειραμάτων για την ποσοτικοποίηση της ολικής συγκέντρωσης των μετάλλων που υπάρχουν σε χρησιμοποιημένα και μη προϊόντα καπνού, παρατηρήθηκε ότι το μόνο μέταλλο που δεν ανιχνεύτηκε ήταν το As. Σε δεύτερο στάδιο, διεξήχθησαν πειράματα για την εκτίμηση της ολικής και βιοδιαθέσιμης συγκέντρωσης των μετάλλων που περιέχονται στα διάφορα μέρη των προϊόντων καπνού, χρησιμοποιημένα και μη, (χαρτί, φίλτρο, καπνός και στάχτη για τα συμβατικά τσιγάρα) και παρατηρήθηκε ότι η μεγαλύτερη ποσότητα μετάλλων προέρχεται από τον καπνό. Σε τελευταίο στάδιο μελετήθηκε η επίδραση που έχουν διάφορες περιβαλλοντικές παράμετροι (pH, χουμικό οξύ, χλωριούχο νάτριο) και δείγματα από επιφανειακά νερά, στην διαδικασία της έκπλυσης των μετάλλων από προϊόντα καπνού. Ως επιφανειακά ύδατα χρησιμοποιήθηκαν δείγματα από θαλασσινό νερό, από τον ποταμό Κοιλιάρη, και νερό βροχής. Τα αποτελέσματα αυτών των πειραμάτων συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα αποτελέσματα του υπερκάθαρου νερού και παρατηρήθηκε ότι δεν υπήρξε μεταβολή στις τιμές, συνεπώς οι συγκεντρώσεις των μετάλλων που εκπλύονται από τα τσιγάρα σε υπερκάθαρο νερό είναι ίδιες με τις συγκεντρώσεις στα δείγματα των επιφανειακών υδάτων. Συμπέρασμα των αποτελεσμάτων είναι ότι τα προϊόντα καπνού αποτελούν σημαντική πηγή μετάλλων και η απόρριψή τους το περιβάλλον ελλοχεύει πολλούς κίνδυνους, επομένως η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος κρίνεται απαραίτητη.