Δημήτριος Μπούκας, "Ανάλυση επικίνδυνων καταστάσεων σε βιομηχανικές διαδικασίες με βάση τη δυναμική συστημάτων και την οργανωσιακή θεωρία", Διδακτορική Διατριβή, Σχολή Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Πολυτεχνείο Κρήτης, Χανιά, Ελλάς, 2018
https://doi.org/10.26233/heallink.tuc.75171
Σκοπός της παρούσας Διδακτορικής Διατριβής είναι η ανάπτυξη ενός Μοντέλου Εκτίμησης Επικινδυνότητας στηριζόμενο στη θεωρία της Δυναμικής Συστημάτων το οποίο αναλύει το εργασιακό σύστημα και τις επιχειρησιακές διαδικασίες ενός τυπικού ορυχείου προκειμένου να εξεταστούν πολλά επισφαλή Σενάρια και περιστατικά.Η μεταλλευτική βιομηχανία εξακολουθεί να συμπεριλαμβάνεται στους οικονομικούς τομείς με τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη κυρίως ενός ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης της Ασφάλειας το οποίο χρησιμοποιεί αποτελεσματικές άμυνες και φραγμούς.Το Σύστημα Διαχείρισης της Ασφάλειας επηρεάζεται από την προσέγγιση ασφαλείας που υιοθετείται από την επιχείρηση. Η παρούσα Διατριβή χρησιμοποίησε δύο σημαντικές προσεγγίσεις ασφαλείας για την ανάπτυξη του Συνθετικού Μοντέλου Ασφαλείας, τη Συστημική Θεώρηση της Ασφάλειας και τη Θεωρία Συστημικού Ελέγχου και Κυβερνητικής. Συγκεκριμένα, η επικινδυνότητα αναπαριστάται ως μια δυναμική μεταβλητή η οποία αναδύεται μέσα από τις αλληλεπιδράσεις της ασφάλειας με ένα πλήθος τεχνικών, εργασιακών και οργανωσιακών παραγόντων. Το προτεινόμενο μοντέλο αντιμετωπίζει την ασφάλεια μέσα σε ένα γενικό πλαίσιο οργανωσιακών επιδόσεων στη διαχείριση των υποσυστημάτων όπου το καθένα από αυτά έχει τις δικές του απαιτήσεις και περιορισμούς. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις πιο παραδοσιακές προσεγγίσεις όπου τα περιστατικά ήταν αποτέλεσμα αστοχιών επιμέρους στοιχείων όπως εργαζόμενοι, διοικούντες, βιομηχανικές διαδικασίες ή εξοπλισμός.Η διατριβή συμβάλλει στην ανάπτυξη πρωτότυπης επιστημονικής γνώσης όπου η πιθανότητα να προκύψει κάποιο περιστατικό ή ατύχημα εξαρτάται τόσο από τη διάθεση των εργαζομένων και των διοικούντων να καταβάλλουν περισσότερη προσπάθεια όσο και από τις νοητικές ικανότητες των εργαζομένων. Συγκεκριμένα, το νέο μοντέλο ενσωματώνει τόσο την οργανωσιακή κουλτούρα της διοίκησης και των εργαζομένων, όσο και την επίδραση της ανθρώπινης αξιοπιστίας σε μια προσπάθεια να εξεταστεί πως εξελίσσεται ο κίνδυνος με την πάροδο του χρόνου. Το τελευταίο επηρεάζεται από τις στρατηγικές και πρακτικές των εργαζομένων, τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας και το ευρύτερο σύστημα εργασίας. Το Συνθετικό Μοντέλο, αποτελείται από τέσσερα υποσυστήματα εργασίας. Το υποσύστημα Ασφαλείας, Παραγωγής, Ανθρώπινου Δυναμικού και το υποσύστημα Εργασιών σε Εκκρεμότητα & Σφαλμάτων. Στο μοντέλο προσομοίωσης πραγματοποιήθηκε πλήθος Σεναρίων και παρουσιάστηκαν αναλυτικά τα αποτελέσματα τα οποία προέκυψαν από την ανάλυση ευαισθησίας με το λογισμοικό Vensim απ’ όπου προέκυψαν αρκετά συμπεράσματα. Για παράδειγμα, η ανθρώπινη αξιοπιστία είναι πολύ σημαντική για την ασφάλεια των εγκαταστάσεων παραγωγής. Ωστόσο, η συστηματική μελέτη του ανθρώπινου λάθους έχει παραμεληθεί στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις για διάφορους λόγους όπως φαίνεται και στην παρούσα διατριβή. Γενικά, έχει αποδειχθεί ότι τα ανθρώπινα λάθη είναι μοιραία όταν οι εργαζόμενοι βρεθούν σε καταστάσεις που αυξάνουν τον φόρτο εργασίας, δυσκολεύουν οι επικοινωνίες και δυσχεραίνουν τη διόρθωση ανεπιτυχών προσπαθειών. Τα ατυχήματα συμβαίνουν όταν ένα λάθος χειρισμού συμπληρώσει το συνδετικό κρίκο σε μια σειρά ανασφαλών εργασιακών συνθηκών, τον έλεγχο των οποίων ασκεί αποκλειστικά η διοίκηση της επιχείρησης.Η μοντελοποίηση του τυπικού ορυχείου επεδίωξε να διερευνήσει το σκοπό της συγκεκριμένης προσέγγισης παρά να πραγματοποιήσει μια ρεαλιστική αριθμητική εκτίμηση όλων των κινδύνων που παρουσιάζουν οι εξορυκτικές δραστηριότητες. Αρκετές οργανωσιακές διαδικασίες έχουν διερευνηθεί από προγενέστερες μελέτες και ως εκ τούτου δε συζητήθηκαν περαιτέρω στην παρούσα εργασία. Αυτό έδωσε περισσότερο χώρο στην παρούσα εργασία να εστιάσει σε οργανωσιακές διαδικασίες που δεν έχουν λάβει εώς τώρα ιδιαίτερη προσοχή στη βιβλιογραφία. Η Δυναμική Συστημάτων είναι μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση η οποία απαιτεί περαιτέρω μελέτη και διερεύνηση άλλων ειδών συστημάτων όπως η ικανότητα των οργανισμών να αντλούν διδάγματα απο περιστατικά, νέα Συστήματα Διαχείρισης της Ασφάλειας, σχέσεις μεταξύ εμπλεκομένων φορέων (πχ. ιδιοκτήτες, εργολάβοι, εποπτικές αρχές), επικοινωνία κινδύνου και ούτω καθεξής. Έτσι, οι οργανισμοί μπορούν και πρέπει να δημιουργούν δικά τους μοντέλα διαχείρισης της ασφάλειας προκειμένου να τα χρησιμοποιούν ως εργαλεία για περαιτέρω βελτίωση.